स्मिता पाटील हे नाव घेताच डोळ्यांसमोर येते ती एक गडद, तेजस्वी, आणि मिश्कील हास्याने नटलेली व्यक्तिमत्व. तिच्या अभिनयातली ती नैसर्गिकता, तिच्या डोळ्यांतली ती भाषा, आणि तिच्या भूमिकांमधली ती सामाजिक जाणीव – ह्यामुळेच स्मिता पाटील फक्त अभिनेत्री नव्हे, तर एक चळवळ झाली.
स्मिता पाटील ची सुरुवात झाली दूरदर्शनच्या स्टुडिओतून
स्मिता पाटील यांचा बॉलिवूडमधला प्रवास अगदी अनवट मार्गाने सुरू झाला. पुण्यात जन्मलेल्या आणि समाजवादी विचारधारेच्या घरात वाढलेल्या स्मिता, सुरुवातीला एक न्यूजरीडर म्हणून दूरदर्शनवर काम करत होत्या. तिच्या आवाजातील स्थिरता आणि डोळ्यांतली गंभीरता लवकरच अनेकांच्या लक्षात आली. आणि तेव्हाच तिच्या जीवनाला वळण मिळालं.
समांतर सिनेमा – खरी ओळख
१९७०-८० च्या दशकात भारतीय सिनेमाला समांतर सिनेमा नावाची एक नवी वाट मिळाली. याच वेळी श्याम बेनेगल, गोविंद निहलानी, मृणाल सेन यांसारख्या दिग्दर्शकांनी अशा अभिनेत्रींचा शोध सुरू केला जो फक्त सुंदर दिसणार नाही, तर समाजाचा आरसा असणाऱ्या कथा ‘जगून’ दाखवेल. स्मिता पाटील या निकषावर पूर्णपणे उतरल्या.
‘भूमिका’, ‘मंथन’, ‘निशांत’, ‘चक्र’, ‘अर्धसत्य’ यांसारख्या चित्रपटांनी तिने फक्त समीक्षकांचीच नाही, तर सामान्य प्रेक्षकांचीही मने जिंकली. ती कधी दलित स्त्री बनून अन्यायाविरुद्ध उभी राहिली, कधी खेड्यांतील महिलांचे दुःख बोलक्या नजरेतून मांडले.
मुख्यधारेत पदार्पण – सौंदर्य, सळसळती ऊर्जा
स्मिता पाटील फक्त समांतर सिनेमातच नव्हे, तर व्यावसायिक सिनेमातही आपली छाप पाडू लागली. ‘नमक हलाल’ मध्ये तिचं ‘आज रपट जाएं’ हे गाणं आजही लोकप्रिय आहे. पण तिने त्या सिनेमात केवळ नाचून स्वतःचं अस्तित्व सिध्द केलं नाही – तिने दर्शविलं की एक संवेदनशील अभिनेत्री व्यावसायिक सिनेमातही आपली जागा तयार करू शकते.
तिचं सुपरस्टार बनणं हे चकाचक नव्हतं – ते धीम्या पण ठाम पावलांचं होतं
स्मिता पाटीलने गाजलेली चित्रपटं म्हणजे केवळ अभिनयाचं प्रदर्शन नव्हे – ती होती काळजाच्या थेट भाषेत बोलणारी कलेची उदाहरणं. तिचं सुपरस्टार बनणं हे प्रसिद्धीच्या नशेने भरलेलं नव्हतं, तर तिच्या कामगिरीच्या खोलीवर आधारित होतं.
ती कधीच ‘ग्लॅमर’च्या मागे धावली नाही, पण तरीही तिच्यात एक अनोखा आकर्षण होतं – आत्मविश्वासाचं, विचारांचं आणि खरीखुरी प्रतिभेचं. म्हणूनच ती फक्त अभिनेत्री राहिली नाही, तर एक विचारवंत कलाकार बनली.
अचानक एक अंत – पण आठवणीत कायम
स्मिता पाटीलचं आयुष्य अवघ्या ३१व्या वर्षी संपलं. पण त्या कमी वयात तिने जे काही दिलं, ते कालातीत ठरलं. आजही तिच्या भूमिकांचा अभ्यास केला जातो, आणि अनेक तरुण अभिनेत्रींना ती प्रेरणा देते.
स्मिता म्हणजे नाव नव्हे, ती एक सळसळती ऊर्जा होती. ती खरी होती. तिचं अभिनयातलं प्रामाणिकपण, तिचा सामाजिक जाणिवांशी असलेला संबंध, आणि नेहमी स्वतःला नवे आव्हान देण्याची तयारी – ह्या सगळ्यांनीच ती एक अविस्मरणीय कलाकार बनवली.
Housefull 5 Trailer आला; अक्षय कुमार देतोय धमाल कॉमेडीची खात्री!
आमच्या WhatsApp ग्रुपमध्ये सामील व्हा आणि अपडेट्स पहा!